هشت مارچ روز همبستگی زنان جهان را به خواهران هم‌وطن ما و همه زنان جهان تبریک می‌گوییم و امیدوایم برای ساختن وطن و جهانی که در آن آدم‌ها به‌خاطر جنسیت‌شان از هیچ حق انسانی محروم نگردند، تلاش‌های عمومی و فردی ما به ثمر نشیند. تحقق این آرمان، برای ما مردم افغانستان بیش از هرجای دیگر جهان اهمیت حیاتی دارد. چرا که جنگ‌های ویران‌گر و عواقب آن ما را در همه عرصه‌ها از قافله ترقی و مدنیت معاصر عقب انداخته است، و در عرصه آزادی‌های مدنی و حقوق بشری بسیار بیشتر از هر جنبه دیگر زنده‌گی به وضعیت فاجعه‌بار دچار کرده است.
هیچ قشر جامعه، حتی گروه حاکم از آفت این وضعیت عمومی اسف‌بار بی‌تاثیر نمانده است. اکثریت باشنده‌گان کشور، مرد و زن، از حقوق و امکانات حداقلی کار و تحصیل، آزادی‌های مدنی و سیاسی محرومند. اما وضعیت زنان و دختران با هیچ قشر دیگری قابل مقایسه نیست. دساتر و احکام جمعی حذف‌گرایی که نسبت به زنان و دختران صادر شده و قواعد بدوی که برای “تنظیم” امور فردی و اجتماعی مادران، خواهران و دختران ما اعمال گردیده است، عملاً آنان را از عرصه سیاست، اقتصاد، کار، تعلیم، اداره و به یک کلام از زنده‌گی اجتماعی حذف کرده است. زنده‌گی در چنین وضعیتی، یک ماهش برای ملت چندده ملیونی جبران‌ناپذیر است، چه رسد به یک سال و چند سال و حتی دردناک‌تر از آن برای مدت نامعلوم. رهبری طالبان ممکن دلایلی برای این سیاست‌ها بتراشند، ولی حذف جمعی نیمه ملت از زنده‌گی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هرگز و به هیچ بهانه‌ای توجیه‌پذیر نیست. برای به‌بند کشیدن همه زنان، بستن مکتب و دانشگاه به‌روی همه دختران و زنان، و وضع محدودیت بر سفر و حرکت همه زنان و دختران، و غیرشرعی خواندن کار و استخدام زنان و دختران در بیشتر مشاغل، جفا و ستم نابخشودنی است و عقب‌مانده‌گی ما را بحرانی‌تر می‌کند.
در شرایطی که باید هر فرد کشور تشویق به کار بیشتر، تعلیم بیشتر و تلاش فوق‌العاده گردند تا فاصله وحشت‌ناک ملت را از معیارهای حداقلی زنده‌گی نورمال در منطقه و جهان کاهش دهیم، سنگ‌اندازی و مزاحمت در برابر تلاش‌ها و بستن چشم‌وگوش، و دست‌وپای اکثریت ساکنان کشور، به‌ویژه زنان، بحران‌های بشری چون گرسنگی و بیکاری را عمیق‌تر می‌کند و زمینه‌ساز بی‌ثباتی‌های پیش‌بینی‌ناپذیر می‌گردد.
کمیته صلح افغانستان تعلیم و آزادی زنان را حق انکارناشدنی می‌داند، زیرا تجربه گذشته ما و سرگذشت ملت‌های دیگر نشان داده که بدون سهم‌گیری فعال و آزادانه زنان، جامعه به صلح پایدار نمی‌رسد. ما صلح را جدا از رفاه، امنیت جسمی و روانی، و حقوق بشری نمی‌دانیم. صلح واقعی در جامعه‌ای تحقق می‌یابد که اعضای آن برای کسب دانش و مهارت نه تنها با موانع سیاسی و قانونی مواجه نگردند، بلکه در این راه مشوق دریافت کنند، و رقابت سالم داشته باشند.
در پایان به تمام کسانی که برای تامین صلح واقعی تلاش می‌ورزند، بخصوص خانم‌های شجاعی که باوجود موانع بسیار دست از پیکار بر نمی‌دارند و قهرمانانه برای سرپا نگه‌داشتن خود و خانواده‌شان زحمت می‌کشند، و امید رسیدن به جامعه صاحب صلح و آزادی را در دل فرزندان‌شان زنده نگه می‌دارند، روز هشت مارچ را تبریک می‌گوییم. برای فعالان حقوق زن که در چند سال اخیر پیشگام بوده‌اند، موفقیت‌های بیشتر آرزو می‌کنیم.
درعین حال باید اذعان کرد که وضعیت موجود قابل دوام نیست. نه مردم افغانستان با رفتاری که حاکمیت طالبان علیه زنان پیشه کرده‌اند توافق دارند، نه جهان اسلام، و نه جامعه جهانی. همه طرف‌ها چشم‌به‌راه راه‌حل مسالمت‌آمیز برای این بحران و سایر بحران‌های جاری در کشورند، و انتظار دارند که طالبان ایجابات عصر را درک کنند، و بدانند که درصورت تدوام این سیاست‌های حذفی و نادیده گرفتن حقوق اقشار مختلف مردم، به‌ویژه زنان، امید مردم و جامعه جهانی از احتمال رسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز قطع خواهد شد و آن‌گاه ممکن است اتفاقات پیش‌بینی‌ناشدنی رخ دهد، و حاکمیت طالبان فرصتی را که جامعه جهانی در اختیارش گذاشته است تا صلاحیتش را در اداره کشور و جلب حمایت مردم نشان دهند، از دست خواهد داد. اتفاقاتی که در تاریخ پر خم‌وپیچ معاصر کشور دیده‌ایم تکرار خواهد شد، و کسانی با اتکا به خواسته‌های مردم و حمایت‌های بین‌المللی برای ایجاد تغییر آستین بالا خواهند زد. مردم افغانستان دریافته‌اند که حل منازعات از طریق گفتگو و روش‌های مسالمت‌آمیز کم‌هزینه و موفق‌‌آمیزتر است. به همین امید روزهای سختی چون بسته بودن مکاتب و دانشگاه‌های دختران را تحمل می‌کنند. اما دوام این وضعیت به مردم این پیام را خواهد رساند که حاکمیت کنونی حاضر به گفتگو نیست و هیچ تغییر مثبتی را به سود اقشار و نیروهای حذف‌شده از سیاست، کار و تحصیل بر نمی‌تابد.
مشوره ما به حاکمیت طالبان این است که حقوق شهروندی مردم را پامال نکنند، دروازه مکاتب و پوهنتون‌ها را به‌روی دختران بیش از این نبندند، و بگذارند تا زن‌ها در آبادی وطن با مردان هم‌گام گردند. حاکمیت فراگیر و عادلانه ضرورت فوری جامعه ماست و تنها با تن دادن به قواعد بین‌المللی و مدنی می‌توانیم ثبات پایدار را تامین کنیم، و به صلح واقعی دست یابیم.
ایام الدین ایام
رییس هیات مدیره کمیته صلح افغانستان
